Wspinaczka górska

VIA FERRATY  – Nie tylko dla orłów

Via Ferraty to wysokogórskie szlaki przeznaczone dla amatorów turystyki, ubezpieczone na stałe stalowymi linkami, z licznymi drabinkami, kalmarami itd. Stanowią one swojego rodzaju przepustkę do innego wertykalnego świata wspinaczy, który na co dzień jest niedostępny dla klasycznego turysty. Początek powstania ferrat związany jest z historią I wojny światowej, a dokładniej z liną frontu włosko-austriackiego która przebiegała w wysokich partiach gór. Pierwsze via ferraty  (żelazne drogi) stworzyli żołnierze. Od tamtych czasów powstało wiele nowych ferrat, jedną z najmłodszych i najtrudniejszych jest Magnifici 4 powstała w Dolomitach 2009/2010 roku. Najbardziej znane to oczywiście liczne ferraty położone we włoskich Dolomitach (kilkaset), ale istnieje wiele szlaków typu ferrata w Francji, Niemczech, Austrii czy Szwajcarii.

Nie trzeba być od razu alpinistą ani też ekspertem wspinaczki, by móc się wybrać na via ferraty –  poprowadzone przez jedne z najpiękniejszych europejskich formacji skalnych. Wystarczy tylko trochę kondycji, odrobina chęci, podstawowy sprzęt zabezpieczający no i oczywiście zdrowy rozsądek. Wybierając się na via ferraty nie potrzebujemy zabierać ze sobą dużo sprzętu, niezbędna jest lonża, uprząż, mocne rękawiczki oraz dobry kask wspinaczkowy który ochroni naszą głowę od spadających skalnych okruchów. Każdy, kto chce wybrać się na via ferraty, musi także posiadać odpowiednią odzież, plecak trekkingowy i oczywiście wytrzymałe buty trekkingowe przystosowany do skały. I już  możemy wybierać się na ferratę aby móc podziwiać widoki z niedostępnych przełęczy oraz szczytów, normalnie dostępne tylko dla „orłów”.

Raki różnią się między sobą nie tylko ich systemem mocowania na obuwiu, ale także typem konstrukcji łącznika, ilością, konfiguracją i kątem ustawienia zębów, materiałem z jakiego zostały wykonane (mogą być stalowe lub z lekkiego stopu aluminium).

Przednia i tylna część raka połączona jest za pomocą specjalnej płytki – łącznika, ze względu na jego budowę wyróżniamy raki o:

• konstrukcji sztywnej (z łącznikiem sztywnym) – raki tego typu nadają się jedynie do zamocowania na butach typu skorupy. Są to wysoce techniczne raki do wyczynowego wspinania, idealne do wspinaczek w pionowym lodzie oraz mikście.

• konstrukcji sztywnej z możliwością odblokowania –  raki o tej budowie łącznika są bardziej uniwersalne, nadają się do łatwiejszych wspinaczek i do uprawiania turystyki wysokogórskiej.

• konstrukcji przegubowej – w tym typie raków, przednia i tylna ich część raka połączona jest za pomocą ruchomej płytki, co umożliwia częściowego odkształcanie się raka. Wskazane do turystyki, dobrze współpracują z butami trekkingowymi o sztywniejszej podeszwie, nie nadają się do wspinaczki technicznej, szczególnie w lodzie.

Podsumowując możemy wydzielić dwie duży grupy raków: turystyczne  i techniczne.

Raki turystyczne – to raki służące do marszu po twardym podłożu ich głównym zadaniem jest zapobieganie poślizgowi na stromym, oblodzonym podłożu. Najczęściej wyposażone od 10 do 12 zębów, ustawionych w konfiguracji zapewniającej wygodny marsz, mogą mieć różne systemy mocowania na bucie, najczęściej wyposażone w łącznik przegubowy lub sztywny z możliwością odblokowania.

Raki techniczne – to najczęściej 12 (czasem 14)  zębne raki przeznaczone do turystyki wysokogórskiej, klasycznych dróg alpejskich z elementami wspinaczki oraz do wspinaczek na drogach mikstowych i lodowych. Przy czym raki techniczne możemy podzielić na „alpinistyczne” i wybitnie techniczne służące typowo do wspinaczki lodowej i mikstowej, najczęściej wyposażone w łącznik sztywny lub sztywny z możliwością odblokowania.

Podstawą bezpiecznego poruszania się zimą po górach jest używanie raków i czekana. Najlepsze nawet buty górskie będą się ślizgać na zaśnieżonym i oblodzonym szlaku, bez odpowiednich raków i czekana nie powinniśmy się wybierać zimą na górski szlak.

Podziału raków możemy dokonać ze względu na ich zastosowanie, na system mocowania do buta, ze względu na liczbę zębów, czy  ich budowę. Najpopularniejszym i powszechnie przyjętym podziałem jest ten ze względu na system mocowania do buta.

Automaty – to raki możliwe do zamocowania jedynie na butach specjalnie do tego przystosowanych, buty takie muszą posiadać odpowiednie rowki z tyłu i przodu buta umożliwiające ich mocowanie. Raki te składają się z dwóch systemów automatycznego mocowania – na pięcie i na nosie buta. Charakteryzują się dużą sztywnością i małą podatnością na ugięcie boczne, są łatwe w zakładaniu i zdejmowaniu. Wymaga jednak specjalistycznego obuwia tzw. Skorup, które nie nadają się do samodzielnego używania bez raków. Raki automatyczne adresowane są dla osób uprawiających zaawansowaną turystkę wysokogórską i wspinaczkę lodową.

Półautomaty – tego typu raki mocowane są do butów posiadających z tyłu specjalny rant – zapięcie z tyłu buta jest automatyczne, natomiast z przodu mocowane są za pomocą odpowiedniego koszyka ewentualnie pasków czy taśm zakładanych na przód buta. Raki półautomatyczne adresowane są dla osób uprawiających kwalifikowaną turystkę wysokogórską a także, do ogólnie pojętego alpinizmu i mixtów. Co ważne buty przystosowane do raków półautomatycznych nadają się także do użytkowania bez raków.

Koszykowe – to najbardziej uniwersalne raki, które można przypiąć do większości butów górskich, nie wymagają specjalnych butów przystosowanych do mocowania raków, wymagają jedyne odpowiednio sztywnej podeszwy. Montuje się dość szybko i precyzyjnie, dzięki koszykowemu system mocowania. Raki te dedykowane są dla osób uprawiających amatorsko zimową turystkę wysokogórską oraz skitouring.

Paskowe – mocowane są na bucie za pomocą systemu pasków i sprzączek, obecnie wychodzą już z użycia ze względu na kłopotliwe zakładanie, można je założyć praktycznie na każde buty w góry.

Wspinaczki na wielkich ścianach są coraz bardziej popularne. Z każdym rokiem przybywa ekip które próbują swoich sił na największych „skałach świata”. W czasach gdy świat stał się globalną wioską, wspinać się można praktycznie wszędzie, istnieją tylko dwie przeszkody: odpowiednie umiejętności i posiadanie sporych środków finansowych. Coraz większa popularność wspinaczki wielkościanowej  w Polsce, wydaję się być  wynikiem reprezentowania coraz wyższego poziomu polskich wspinaczy.

By uprawiać wspinaczkę wielkościanową z pewnością trzeba mieć odpowiednie doświadczenie, nabyte w skałach i w górach. Trzeba mieć za sobą poprowadzone setki dróg, różnymi technikami w różnych warunkach, umieć wspinać się na wysokim poziomie zarówno klasycznie i hakowo. By zdobyć takie doświadczenie, niejedne  buty wspinaczkowe trzeba zedrzeć, zaliczyć nie jeden lot i nie jedną kontuzję wyleczyć. Na to niejednokrotnie potrzeba wielu lat wspinania i treningu i  jak wszędzie odrobiny talentu. Dla wielu wspinaczy „big wall’ to ostateczny sprawdzian swoich umiejętności, wytrzymałości i odporności psychicznej.

Wspinanie po kilka dni, czasem nawet tygodni wymaga niesamowitej wytrzymałości i umiejętności życia w ścianie. Drogi wielowyciągowe to prawdziwe wyzwanie jesli chodzi o sprzęt wspinaczkowy. Ilość ekwipunku który trzeba ze sobą zabrać jest naprawdę duża,  wspinanie po wielkich ścianach jest więc niezłym przedsięwzięciem logistycznym i technologicznym a także finansowym.

Celem i mekką wielu wspinaczy wielościanowych jest szczyt EL Capitana w dolinie Yosemite, na tej pionowej granitowej ścianie poprowadzonych jest ponad 70 wielkościanowych dróg wspinaczkowych, w tym jedna z najsłynniejszych na świecie The Nose.

Wspinaczka górska rządzi się odmiennymi prawami, tutaj przyrządy samoblokujące jak Grigri II mają znikome zastosowane, jednym z najbardziej popularnych przyrządów asekuracyjno-zjazdowych podczas uprawiania wspinaczki w górach  jest przyrząd firmy Petzl Reverso.

Jego najnowsza wersja waży o 25 % mniej (zaledwie 59 g) niż poprzednik REVERSO 3 – jest to możliwe dzięki wykonaniu  z aluminium kutego na gorąco. Reverso 4 to niezwykle uniwersalny przyrząd, bardzo łatwy i intuicyjny w obsłudze. Umożliwia dolną i górną stanowiskową asekuracje na drogach wielowyciągowych oraz pełną kontrole podczas zjazdu i opuszczania partnera. Podczas górnej asekuracji możliwe jest ubezpieczanie dwóch osób wspinających się nie zależnie – rozdziela dwie żyły przy asekuracji i zjeździe.

Podczas wspinaczki w zespole dwójkowym ze zmiennym prowadzeniem, Reverso 4 umożliwia szybkie przejście z statycznej asekuracji z blokadą do asekuracji dynamicznej.

Rowki hamujące wykonane w kształcie „V” z bocznymi, asymetrycznymi wypukłościami pozwalają na dobrą kontrolę szybkości przesuwania liny – zwiększają tarcie na cieńszych linach, dzięki czemu zostają zwiększone siły hamowania podczas odpadnięcia prowadzącego. Reverso 4 dostosowane jest do lin dynamicznych, podwójnych, bliźniaczych o średnicy ≥ 7,5 mm i pojedynczych o średnica ≥ 8,9 mm.

Reverso 4 jest bardzo dobrze oznakowanym przyrządem, na korpusie wygrawerowano schematy zarówno asekuracji dolnej i górnej.

Podsumuwując Reverso 4 to uniwersalny przyrząd asekuracyjno-zjazdowy – wspinaczka wysokogórska, skałkowa tradycyjna i sportowa – sprawdzi się praktycznie wszędzie.

Pomimo iż lato jeszcze w pełni i pogoda dopisuje, to pełną parą ruszyła wyprzedaż sprzętu wspinaczkowego. W obniżonych cenach nie tylko buty wspinaczkowe ale też kaski, liny, uprzęże oraz sporo szpeju: karabinki, ekspresy, kości, raki, czekany, przyrządy asekuracyjno-zjazdowe, akcesoria wspinaczkowe itd. Wyprzedażą objęte są nie tylko ostatnie sztuki ale też artykuły będące w pełnych rozmiarówkach, czy wielu wariantach kolorystycznych. Z pewnością można sporo zaoszczędzić. Jeśli więc twoje buty wspinaczkowe „wołają jeść”, lina wymaga już od dawna wymiany, a sprzęt wspinaczkowy pamięta stare dobre czasy i pasowałoby się co nieco do sprzęcić, warto wybrać się do sklepu, czy zapoznać z ofertą wyprzedażową w sklepie internetowym. Warto nadmienić iż ostanie egzemplarze danego artykułu są naprawdę w dobrej cenie. Poniżej przykłady cen wyprzedażowych tylko niektórych artykułów objętych wyprzedażą.

• Uprząż OCUN MOJAVE – Cena promocyjna: 119,90 zł (cena regularna:  169,90 zł)

• Uprząż BLACK DIAMOND OZONE – Cena promocyjna: 249,90 zł (cena regularna: 349,90 zł)

• Przyrząd asekuracyjno zjazdowy BLACK DIAMOND ATC SPORT– Cena promocyjna: 59,90 zł (cena regularna: 75 zł)

• Przyrząd asekuracyjny MAMMUT SMART– Cena promocyjna: 79,90 zł (cena regularna:  109,90 zł)

• Lina MILLET FALCON II 10,2 mm 50 m – Cena promocyjna: 399,90 zł (cena regularna: 549,90 zł)

• Kask PETZL ELIOS – Cena promocyjna: 149,90 zł (cena regularna: 229,90 zł)

• Karabinek MAMMUT BIONIC MYTHOS HMS – Cena promocyjna: 49,90 zł (cena regularna: 69,90 zł)

• Ekspres CLIMBING TECHNOLOGY LIME PAD – Cena promocyjna: 41,90 zł  (cena regularna: 59,90 zł)

• Crashpad MILLET LOW IMPACT ASSOTRIS – Cena promocyjna: 499,90 zł (cena regularna: 699,90 zł)

By uprawiać wspinaczkę skałkową potrzebny jest odpowiedni sprzęt wspinaczkowy choćby w minimalnym zakresie. Do podstawowego wyposażenia każdego „łojanta” należy oczywiście przyrząd asekuracyjno-zjazdowy – ich wybór jest ogromny(kubki, płytki itd.). W tej części postaram się przybliżyć wady i zalety przyrządu GRIGRI.

Stary dobrze znany większości wspinaczy przyrząd GRIGRI pomału odchodzi w zapomnienie głównie ze względu na zakres użytkowania z linami o dużej średnicy (od 10–11 mm). Wraz z tendencją do zmniejszania średnicy lin (tym samym obniżania ich wagi) pojawił następca – GRIGRI II który może być używany  na cieńszych linach od 8,9 do 11 mm  średnicy, jest mniejszy i lżejszy – waży 185 g.  Na GRIGRI II można asekurować z grubszymi i wolniejszymi statykami (wspinanie na wędkę) oraz z cienkimi szybkimi linami dynamicznymi. GRIGRI II jest najpopularniejszym samoblokującym się przyrządem asekuracyjno-zjazdowym, praktycznie każdy sklep wspinaczkowy ma go w swojej ofercie. Cena katalogowa wynosi: 299,90 zł

GRIGRI II tak samo  jak jego poprzednik jest przyrządem asekuracyjno-zjazdowym ze wspomaganym hamowaniem (samoblokującym się). Niestety wiele asekurujących osób wydaję się zapominać iż został on stworzony w celu ułatwiana asekuracji głównie na drogach sportowych i nie możliwości by sam w sobie zastąpił umiejętności i doświadczenie asekuranta.

Najczęściej przyrząd GRIGRI II sprawdza się podczas wspinania na wędkę. Wybieranie liny następuje płynie, co prawda podczas opuszczania trudno jest ustawić optymalną prędkość, gdy opuszczamy wolno lub szybko przyrząd działa bez zarzutu. Sprawdza się także podczas dłuższego wiszenia partnera na linie, po zblokowaniu się przyrządu dość wygodnie można długo utrzymywać wspinającego się.

Inaczej sprawa przedstawia się podczas wspinania z „dołem”. Jak wiadomo na starym i nowym GRIGRI nie ma możliwości by dynamicznie asekurować, dlatego przyrząd ten zupełnie nie nadaję się na drogi tradycyjne oparte na własnej asekuracji (kości i friendy). Podczas odpadnięcia wspinającego, lina blokuje się w przyrządzie z dużą siłą- dlatego przyrząd stosuje się na drogach wyposażonych w stałe i solidne punkty asekuracyjne. Podczas wspinania z „dołem” istnieje też problem blokowania się przyrządu gdy szybko potrzebujemy wydać luz. Sprawne i bezpiecznie wydawanie luzu podczas prowadzenia partnera wymaga nabycia odpowiedniej wprawy.

Niebezpieczeństwo stosowania starego i nowego grigri polega głównie na pokładaniu zbytniej ufności w samoczynne zadziałanie przyrządu. Podczas asekuracji za pomocą płytki czy kubka nie można sobie pozwolić na nieuwagę, nie można wypuścić liny z rąk. Asekurując na grigri wiele osób zapomina iż postępujemy dokładnie tak samo, zawsze trzymamy koniec liny hamującej. Zawsze trzymamy obie ręce na linie także podczas wydawania luzu. Zła asekuracja może skutkować wypadkiem przy każdym przyrządzie także przy GRIGRI.

Jeśli połknęliśmy bakcyla pokonywania górskich szlaków biegiem nie obejdzie się bez specjalistycznego sprzętu.  Jednym z ważniejszych elementów wyposażenia górskiego biegacza są buty biegowe, odzież i odpowiedni plecak.

Plecaki do biegów górskich i terenowych zdecydowanie różnią się od plecaków trekkingowych, wyróżnia je niezwykła lekkość i dopasowanie do sylwetki. Podczas biegu górskiego trudne warunki atmosferyczne nie należą do rzadkości: deszcz i śnieg, wiatr, niska temperatura na dużej wysokości. Na każdą ewentualność należy być przygotowanym. Aby zapewnić sobie odpowiednie bezpieczeństwo należy zabrać ze sobą odpowiedni plecak a w nim: wodę, batony energetyczne, odpowiednią odzież no i oczywiście dokumenty i telefon.

Plecaki do uprawiania biegów (nie tylko typu trail running) charakteryzuje ergonomiczny kształt, tak by biegacz mógł się czuć z nimi maksymalnie swobodnie, najczęściej są wyposażone w systemy nawadniające lub mają możliwość dołożenia camelbaga. Dobry plecak nie krępuje ruch rąk podczas biegu, zapewnia efektywną wentylację, posiada możliwość kompresji i jest ultra lekki. Oferta w tym segmencie stale się powiększa i wybierać możemy co najmniej z kilkunastu modeli wielu renomowanych firm np.

• Plecak DEUTER RACE X – Cena: 215,00 zł

• Plecak BLACK DIAMOND FLASH – Cena: 219,00 zł

• Plecak GRIVEL MOUNTAIN RUNNER 15 – Cena: 239,90 zł

• Plecak MAMMUT LITHIUM Z 8 – Cena: 279,90 zł

• Plecak OSPREY TALON 5.5 – Cena: 219,90 zł

• Plecak DYNAFIT X4 PERFORMANCE – Cena: 399,90 zł

Przez kilka ostatnich lat można zauważyć w Polsce szybki rozwój biegów górskich. Coraz więcej osób próbuje swoich sił w rozgrywanych biegach górskich, a także uczestniczy w różnorodnych górskich obozach biegowych. Poziom i liczba startujących z roku nad rok rośnie. Biegi górskie stają się coraz bardziej popularne, w tym skyrunning. Czym wyróżnia się jednak skyrunning od innych biegów górskich ?

Skyrunning jest jednym z najtrudniejszych biegów górskich. Przede wszystkim bieg rozgrywany jest na dużych wysokościach, tym samym poziom trudności jest o wiele większy niż podczas innych biegów górskich. Trasa biegu często prowadzi na szczyt powyżej 2000 m n.p.m. Duże przewyższenia, mocne podbiegi i zbiegi na nierównym podłożu wymagają dużej wytrzymałości i siły oraz umiejętności technicznych.

Skyrunning narodził się we Włoszech, i swój początek zawdzięcza włoskim wspinaczą którzy jako piersi bili rekordy czasu wejścia na Mont Blanc i Monte Rosa w Alpach włoskich, za jego twórcę uznaję się Marino Giacomettiego. W latach ’90 tych skyrunning rozwinął się na całym świecie.

Obecnie organem zarządzającym jest Międzynarodowa Federacja Skyrunning, a sam sport składa się z wielu różnych dyscyplin.

W lipcu 2012 w Hiszpani, odbyły się Mistrzostwa Świata w Skyrunningu, zawody rozgrywano w 6 dyscyplinach. Jedną z nich jest SkyMarathon rozgrywany na dystansie: 42 km, przewyższenie:  2910m (+ 965m/-3000m) i SkyRace dystans:  21km, przewyższenie: 2270m (+965m/- 1350m)

Podczas niedawno rozegranych I Mistrzostw Polski w Skyrunningu do przebiegnięcia był dystans ponad 25 km, przewyższenia które trzeba było pokonać to przewyższenia +1784 m / – 1436  metrów. Łącznie zawody ukończyło 239 uczestników, a na trasie nie obyło się bez upadków i kontuzji.

Powyższe przykłady uzmysławiają iż skyrunning to biegi wysokogórskie o najwyższym stopniu trudności. To zawody dla prawdziwych miłośników ekstremalnych wysiłków często trenujących biegi górskie, wspinaczkę, skitury. Sporty wymagające niezwykłej wytrzymałości i odpowiedniego przygotowania technicznego.

Kto w środku lata myśli o zimowych szaleństwach na nartach i zakupie odpowiedniego sprzętu do uprawiania zimowej turystyki narciarskiej?

Z pewnością każdy uprawiający skituring, jednak wiele osób chcących po raz pierwszy spróbować swoich sił na zimowych szlakach nie zawsze jest tego świadoma. Okres wakacji to doskonały moment aby zakupić odzież i sprzęt skitourowy za rewelacyjnie niską cenę.

Obecnie większość sprzętu oraz odzieży jest mocno przeceniona, i można sporo zaoszczędzić. Co prawda nie są już dostępne wszystkie rozmiary czy kolory ale z pewnością można coś upolować dla siebie.

Między innymi do kupienia w wyprzedażowych cenach są buty skitourowe takich firm jak Black Diamond, Dynafit i Scarpa np.

• Buty BLACK DIAMOND FACTOR 110 – cena promocyjna 1349,90 zł ( cena regularna 1999,90 zł)
• Buty DYNAFIT TLT 5 PERFORMANCE TF – cena promocyjna 1349,90 zł ( cena regularna 1999,90 zł)

Modele z których pozostały ostatnie pary są przecenione nawet do 40%.

• Buty SCARPA LASER – cena promocyjna 849,90 zł ( cena regularna 1359,90 zł)
• Buty SCARPA SPIRIT 3 – cena promocyjna 999,90 zł ( cena regularna 1699,90 zł)

Mocno obniżone ceny mają także narty skitourowe np.

• Narty BLACK DIAMOND ASPECT – cena promocyjna 1399,90 zł ( cena regularna 1999,90 zł)
• Narty DYNAFIT MANASLU FT – cena promocyjna 1499,90 zł ( cena regularna 2199,90 zł)
• Narty K2 FACT SIGHT 11/12 – cena promocyjna 899,90 zł ( cena regularna 1269,90 zł)

Oferta wyprzedażowa jest naprawdę szeroka, do wyboru po kilkanaście modeli z butów i nart skitourowych oraz wiązania i foki.

Jeśli marzy Ci się pokonywanie górskich szlaków nie tylko latem, to właśnie teraz warto zastanowić się nad zakupem odpowiedniego sprzętu.